محقق : مسعود احمدلو

تاثیر موسیقی ، صدای محیطی و محرومیت حسی بعد از واماندگی بر عملکرد والیبال در والیبالیست های مرد آماتور

چکیده

هدف از این پژوهش عبارت است از مقایسه اثر گوش دادن به موسیقی ، صداهای محیطی و محرومیت حسی شنوایی بعد از واماندگی بر عملکرد مهارتی والیبال در والیبالیست های مرد آماتور. 15 والیبالیست مرد آماتور داوطلب شرکت در پژوهش با میانگین سنی 3 25 سال و قد 5 180 سانتیمتر و وزن 5 85 کیلوگرم به صورت هدف‌مند انتخاب و در چهار جلسه تمرین با چهار شرایط متفاوت بعد از واماندگی شرکت کردند. شرکت کنندگان در هر جلسه ابتدا با یک الگوی مشابه تمرین به واماندگی رسیدند. بعد از واماندگی به اجرای سرویس به مناطق شش گانه زمین که علامت گذاری شده بود پرداختند. آنها در روز اول در شرایط طبیعی ، در روز دوم با محرومیت حسی شنوایی ، در روز سوم با گوش دادن به موسیقی آرام قبل از اجرا و در روز چهارم در شرایط ایجاد صداهای ناهنجار تماشاچیان به اجرای سرویس بعد از واماندگی پرداختند. گوش دادن به موسیقی آرام به طور معنادری اجرای سرویس والیبال را افزایش داد. در شرایط صداهای محیطی اگرچه اجرا بهتر شد اما معنادار نبود و در شرایط محرومیت حسی شنوایی عملکرد اجرای سرویس والیبال به طور معناداری کاهش یافت.

واژگان کلیدی : موسیقی،صداهای محیطی،محرومیت حسی،سرویس والیبال،واماندگی

مقدمه

از مدت‌ها پیش در تحقیقات به عمل آمده توسط هیأت هایی متشکل از متخصصین ورزش و موسیقی دانان ، رابطه بین موسیقی و ورزش مورد توجه خاص قرار گرفت و ارتباط عمیق بین این دو پدیده انسانی محرز شد(8-2). در طی دهه گذشته ، تحقیقات بسیاری در زمینه بررسی اثرات موسیقی بر ورزش و تمرینات بدنی صورت گرفته است(8-2). موسیقی می‌تواند وضعیت روانی و فیزیولوژیکی نامطلوب را تغییر دهد و بنابراین به شکل نوعی تحریک قبل از مسابقه و یا به شکل آرامبخش برای ورزشکاران مضطرب به کار رود. یکی از روش‌ هایی که اغلب مورد استفاده قرار می‌گیرد ، استفاده از موسیقی های تحریک کننده و هیجان انگیز همراه با توصیه های شفاهی جهت روحیه دادن به ورزشکار است. به همین طریق می‌توان موسیقی آرام بخش را برای کمک به تکنیک های Relaxation به کار برد. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که رابطه جالبی بین استفاده از موسیقی و تاثیر آن بر روی وضعیت روحی فرد وجود دارد(8-2). افزودن موسیقی به حرکات روتین ورزشی می‌تواند شما را تشویق کرده و بر شدت حرکات شما بیفزاید(8-2). مطالعات محدودی در زمینه این موضوع که آیا موسیقی در بهبود اجرای ورزشکاران تاثیر می‌گذارد انجام شده است. در دانشگاه Newcastle پژوهش دیگری بر روی 20 نفر از دانشجویان آن دانشگاه انجام شد که به موسیقی پر ضرب راک (Fast-Tempo rock) که توسط گروهی به نام Underworld ضبط شده است گوش دادند. در این پژوهش گروه 20 نفر دوم قبل از 30 ثانیه بشین و پاشو فقط تصور ذهنی داشتند و هیچ نوع موسیقی برای آنها پخش نشد. نتیجه این پژوهش نشان داد که نتیجه عملکرد گروه اول بهتر بوده است(8-2). ملودی و هارمونی موسیقی باید وضعیت روحی و ذهنی مثبتی را ایجاد کند ، یعنی اینکه به شنونده انرژی و روحیه بدهد(8-2). یکی از مثالهای خاص و تجربیات عملی در این زمینه ، مربوط به پروفسور پیتر تری در زمانی است که در بازیهای المپیک زمستانی 1998 ناگانوی ژاپن به عنوان فیزیولوژیست در خدمت تیم بریتانیا بود. تیم بریتانیا در آن سال موفق ترین حضور خود را در طی دهه‌های گذشته تجربه کرد و توانست پس از سالها صاحب مدال در بازیهای زمستانی شود. اعضای این تیم در طی تمرینات و در روزهای مسابقه به ترانه one moment in time گوش می‌دادند و در همان حال سعی می‌کردند خود را در حال و هوای ترانه در آن زمان تجسم کنند. در روز مسابقه فینال آنها توانستند با اختلاف بسیار ناچیزی صاحب مدال برنز شوند. این ترانه همچنین به فولدریچارد کمک کرد تا در المپیک 2000 سیدنی مدال طلای تیراندازی را بدست آورد(8-2). مثال دیگر مربوط به اعضای تیم بوکس بریتانیا در المپیک سیدنی می‌باشد که اظهار داشته اند یکی از کارهای قبل از مسابقه آنها گوش دادن به ترانه  بوده است با نام  BlueSugarکه باعث شده به نحو موثری تحریک شوند و از هیاهوی قبل از مسابقه دور بمانند(8-2). بوکسور فوق سنگین بریتانیا آدلای هریسون قبل از هر مسابقه مدتی به موسیقی کلاسیک ژاپنی گوش می‌داد(8-2). در سال 1999 ، تعداد 1231 نفر از ورزشکاران ورزش های موازی در کلاس هایی که در آنها در حین ورزش موسیقی پخش می‌شد مورد بررسی قرار گرفتند و در پایان کار از آنها خواسته شد تا یک پرسشنامه 36 قسمتی را پر کنند. نتایج نشان دادند که بین ضرباهنگ موسیقی و وضعیت روحی همبستگی و ارتباط وجود دارد و اینطور نتیجه گیری شد که موسیقی می‌تواند به نحو موثری باعث لذت بردن از ورزش شود و شاید در این میان عامل کلیدی انتخاب موسیقی صحیح باشد(8-2). بسیاری از ورزشکاران بر این باورند که موسیقی در دستیابی به آرامش و راحتی به آنها کمک می‌کند(8-2). شااولوف و لوفی(2009) نشان دادند که احساس لذت بخش به طور معناداری بالاتر است هنگامی که موسیقی در ورزش باشد(11). در هنگام راه رفتن یا ورزش با شدت نسبتا پائین ، گوش دادن به قطعه های مورد علاقه موسیقی ممکن است تاثیر استرس ناشی از خستگی را کاهش دهد و راحتی سطح انجام ورزش را افزایش دهد(12). بعضی یافته ها اظهار می‌دارد موسیقی تاثیر معناداری بر ورزش ندارد و بعضی یافته ها هم اظهار می‌دارند که زنان اما نه مردان ، میانگین خستگی بیشتری گزارش کرده اند بعد از تمرین کردن در حضور موسیقی نسبت به غیاب آن(15). همچنین بعضی یافته های آماری نشان می‌دهد که زنان به طور معناداری طولانی تر تمرین می‌کنند با موسیقی نسبت به فقدان آن(15). کهن پور و همکاران(1388) نشان دادند که موسیقی شاید باعث بهبود اجرا ‌شود اما در ورزش های رکوردی باعث کاهش عملکرد می‌شود(1). برخی مطالعات اثری برای موسیقی را بر ورزش نشان نداده اند(17). البته این تاثیر هرچند معنادار نبود اما ورزشکاران با موسیقی اجرای بهتری داشتند(17).

هدف از انجام پژوهش حاضر ، بررسی تاثیر موسیقی ، صداهای محیطی و محرومیت حسی شنوایی بعد از واماندگی در عملکرد والیبالیست ها می‌باشد.

روش شناسی

آزمودنی‌ها

آزمودنی‌های ما شامل 15 والیبالیست مرد آماتور رقابتی شهرستان چالوس با میانگین سنی 3 25 سال و قد 5 180 سانتیمتر و وزن 5 85 کیلوگرم بودند. با توزیع اطلاعیه‌ای در سطح تیم های والیبال شهرستان و بیان اهداف پژوهش ، 15 والیبالیست واجد شرایط و داوطلب شرکت در پژوهش که حداقل دارای 5 سال سابقه بازی در سطح لیگ استان مازندران بودند ، به صورت هدفمند به عنوان آزمودنی انتخاب و در چهار جلسه تمرین والیبال شامل تمرین تا حد واماندگی و بلافاصله اجرای سرویس والیبال شرکت کردند.

روش جمع آوری اطلاعات

در هر چهار جلسه تمرین والیبال ، آزمودنی‌ها ابتدا تا حد واماندگی تمرین کردند. سپس به اجرای سرویس والیبال در چهار شرایط مختلف پرداختند که شامل شرایط طبیعی ، صداهای ناهنجار ، گوش دادن به موسیقی آرام و محرومیت حسی شنوایی بود. که البته گوش دادن به موسیقی قبل از اجرای سرویس والیبال بود و شرایط صداهای ناهنجار و محرومیت حسی شنوایی در حین اجرای سرویس والیبال فراهم شد و در نهایت امتیاز آنها ثبت شد.

برنامه های تمرینی

در هر چهار جلسه تمرین ابتدا آزمودنی‌ها تا حد واماندگی تمرین کردند. بدین ترتیب که ابتدا به مدت 40 دقیقه با 75% حداکثر ضربان قلب دویدند و بعد از حرکات کششی به مدت 5 دقیقه ، 10 دوی سرعت 40 متر ، 10 دوی سرعت 30 متر و 10 دوی سرعت 20 متر در برنامه تمرینی آنها قبل از واماندگی لحاظ شد. 5 دقیقه بعد از واماندگی آزمودنی‌ها به اجرای سرویس به مناطق شش گانه زمین پرداختند. در روز اول شرایط طبیعی در هنگام اجرای سرویس فراهم شد. در روز دوم آزمودنی‌ها با قرار دادن پنبه در گوش خود و ایجاد محرومیت حسی شنوایی و در روز سوم با فراهم کردن صدای‌های ناهنجار طبل و شیپور تماشاچیان به اجرای سرویس مبادرت ورزیدند. در روز چهارم آزمودنی‌ها به مدت زمان 5 دقیقه بعد از واماندگی به یک قطعه موسیقی آرام اسپانیایی گوش دادند و سپس به اجرای سرویس پرداختند. برای اجرای سرویس به مناطق شش گانه زمین این مناطق علامت گذاری شد. بدین صورت که محقق در آن نقطه ایستاده و در صورت زدن سرویس به خط هوریزنتال (خطی که بالا تنه را از پائین تنه جدا می‌کند) بدن وی و یا به اندازه دو توپ والیبال به سمت بالا و پائین این خط ، 10 امتیاز به اجرا کننده سرویس تعلق می‌گرفت. در غیر اینصورت امتیازی به شخص داده نشد.

روش‌های آماری

در پژوهش حاضر برای بررسی تغییرات متغیرها از روش آماری تحلیل واریانس با اندازه‌گیری های تکراری (Repeated Measure) استفاده شد که در این آزمون در صورت مشاهده تفاوت معنی دار ، جهت نشان دادن محل تفاوت از آزمون تعقیبی که آزمون T وابسته با اصلاحیه Bonfroni می‌باشد ، استفاده می‌شود.

یافته ها

بر اساس یافته های پژوهش بین متغیرهای پژوهش که شامل محرومیت حسی شنوایی ، صداهای ناهنجار ، گوش دادن به موسیقی و شرایط طبیعی می‌باشد ، تفاوت معنادار وجود داشت (p=0.001). که بیشترین افزایش و افزایش معنادار عملکرد در شرایط گوش دادن به موسیقی آرام مشاهده شد. افزایش عملکرد در شرایط صداهای محیطی معنادار نبود. شرایط ایجاد محرومیت حسی شنوایی نیز به طور معناداری عملکرد را کاهش داد. جدول 1 نتایج آمار توصیفی و جدول 2 نتایج آمار استنباطی مربوط به تغییرات متغیر ها را در چهار شرایط مختلف نشان می‌دهند.

جدول 1- میانگین و انحراف استاندارد متغیر در چهار شرایط مختلف تمرین

 جدول 2- نتایج آماری مربوط به سطح معنی داری بین متغیرها

* معنادار در سطح 05/0≥α با اصلاحیه Bonfroni

بحث و تفسیر

یافته های پژوهش نشان داد که عملکرد اجرای سرویس والیبال در زمانی که بعد از واماندگی برای آزمودنی‌ها موسیقی آرام پخش شود ، افزایش می‌یابد. این افزایش در زمانی که صداهای ناهنجار محیطی فراهم شد معنادار نبود. عملکرد آزمودنی‌ها با ایجاد محرومیت حسی شنوایی به طور معناداری کاهش یافت. پژوهش های صورت گرفته نشان می‌دهد که غده تالاموس به عنوان مهمترین غده در مغز انسان ، محرکهای صوتی را بوسیله سیستم های عصبی دریافت و در کنار حافظه و تخیل به آنها پاسخ می‌دهد(8-2). غده هیپوفیز نیز که از غده تالاموس فرمان دریافت می‌کند به محرکهای صوتی موزون پاسخ می‌دهد و موجب بروز ترشحاتی می‌شود که نتیجه آن آزادسازی ماده آرام بخشی به نام آندروفین خواهد بود(8-2). به هنگام احساس ترس و اضطراب ، غدد فوق کلیوی اقدام به ترشح کاتکول آمین ها می‌کنند که یعنی به عبارتی ترشح آن موجب ایجاد ترس می‌شود. موسیقی باعث می‌شود که ترشح و آزادسازی این ماده اضطراب زا کاهش یافته و در نتیجه میزان ضربان قلب و فشار خون پائین آماده و به حالت عادی برمی‌گردد(8-2). لیم و همکاران(2009) تاثیر گوش دادن به موسیقی را در حین دوچرخه سواری تا حد واماندگی مورد بررسی قرار دادند و هیچ اثر معنی داری بر لاکتات خون مشاهده نکردند(9). همچنین آنها نشان دادند که عملکرد دوچرخه سواری با موسیقی بهتر می‌شود نسبت به زمانی که موسیقی وجود ندارد(9). واترهوس و همکاران(2009) نشاند دادند که سرعت بالای برنامه موسیقی ، مسافت دوچرخه سواری را در یک زمان معین افزایش می‌دهد(10). برای ایجاد یک روحیه شاد و آماده برای رها شدن انرژی در زمان لازم ، می‌باید ورزشکار به آهنگ های شاد اما ملایم گوش کند تا به مقداری که لازم است انرژی خود را نگه داشته و ذخیره نماید. موسیقی ملایم و آرام در گامهای متوسط همراه با یک ارکستراسیون و سازبندی کلاسیک دقیق و منسجم برای ورزشکار جهت آماده شدن برای یک دوره مسابقه سنگین بسیار موثر و کارآمد است. استفاده از سازهای کوبه ای و مضرابی سنگین در ابتدای هر بازی ممکن است انرژی زیادی را به صورت غیرهدفمند از بدن ورزشکار خارج کند و برعکس پخش و شنود این سازها با دسی بل های متوسط ، دقیقا هنگام تمرین در سالن های مختلف برای ایجاد هیجان جهت خروج انرژی و تغذیه مناسب برای دریافت انرژی افزون تر بسیار موثر و عقلانی است(8-2). واترهوس و همکاران(2009) گزارش کردند که افراد سالم نه تنها ورزش زیربیشینه را با موسیقی تند ، شدیدتر کار می‌کنند ، همچنین آنها ترجیح می‌دادند که موسیقی تند اجرا شود زیرا بیشتر لذت می‌بردند(10). اندازه گیری های فیزیولوژیکی نشان داده است که موسیقی تاثیری بر مقدار ضربان قلب و انرژی مصرفی ندارد(11).  شااولوف و همکاران(2009) نشان دادند که به طور معناداری خستگی کاهش می‌یابد وقتی که تمرین همراه با موسیقی باشد(11). ظاهرا ورزشکاران به طور شدید تر کار نمی‌کنند وقتی که موسیقی وجود دارد اما گزارش شده است که آنها کار می‌کنند لذت بخش تر و کمتر خستگی را تجربه می‌کنند در حالی که ورزش همراه با موسیقی باشد(11). ضربان قلب به طور معناداری متفاوت است با شدت تمرین در غیاب موسیقی اما نه در حضور موسیقی(12). تحقیقات در دانشگاه Newcastle نشان می‌دهد که موسیقی می‌تواند تاثیر آرام بخشی قبل از انجام حرکات فیزیکی و مصرف انرژی داشته باشد ، همچنین زمانی که با تصور ذهنی مناسبی همراه شود ، تاثیر تحریک کننده ای بر فعالیت سیستم قلبی عروقی خواهد داشت(8-2). به هر حال شواهد و مدارک محکم محدودی وجود دارد که هنگامی که ورزشکاران قبل از انجام حرکات ورزشی به موسیقی گوش فرا دهند اثرات آرام کننده و بشاش کننده آن موجب ترفیع و افزایش کیفیت نمایش ها و حرکات ظاهری می‌شود(8-2). آخرین قطعه موسیقی که یک ورزشکار گوش می‌دهد بیشتر در ذهن وی می‌ماند ، بنابراین باید در انتخاب آن دقت شود(8-2). پژوهش ها اظهار کرده اند به اینکه چه چیزی احساس می‌شود و هم اینکه از چه طریق احساس می‌شود(18) که هر دوی این عوامل یک نقش مهم بازی می‌کنند(18). گزارش شده است که فعل و انفعال بین موسیقی ، گروه تمرین کرده و نکرده  و شدت تمرین در آزمودنی های تمرین نکرده اثر مثبت بیشتری می‌گذارد در مقایسه با آزمودنی های تمرین کرده در حالیکه گوش می‌دهند به موسیقی تند در طی تمرین کم شدت و شدید(17).

نتیجه گیری

نتایج پژوهش حاضر نشان داد گوش دادن به یک موسیقی آرامبخش بعد از واماندگی ، به مقدار زیادی اجرای مهارتی ورزشکار را بهبود می‌بخشد. همچنین صداهای محیطی بلند توسط تماشاچیان تا حدودی این اجرا را بهبود داده اما معنادار نبود. در حالی که ایجاد محرومیت حسی شنوایی باعث کاهش در عملکرد مهارتی در والیبالیست ها بعد از واماندگی می‌شود.

منابع

1.کهن پور محمدعلی،آذربایجانی محمدعلی،هاشمی رباب،نیازی رضا. تاثیر گوش دادن به موسیقی دلخواه همراه با دویدن هوازی بر استقامت قلبی تنفسی در دختران جوان ورزشکار. ارسالی به کنگره ملی سنندج.1388.

2. آداب و رسوم زورخانه، انتشارات فدراسیون بین المللی ورزش‌های زورخانه‌ای.

3. مقاله دکتر پل چارتیر از کانادا در اجلاس بین المللی، مبانی علمی، تاریخ و فرهنگ زورخانه.

4. Towards Achieving the Millennium Development Goals Sports for Development and Peace.

5. Five Effect of Up-Beat Music on Endurance Performance, Medicine and Science in Sport and Executive, Vol. 27.

6. Supplement, #853, p.S151, 1995.

7. Coordination and Impact of Music and Imagery on Physical Performance and Arousal: Studies of Endurance.

8. Journal of Sport Behavior, Vol. 15(1) pp.21-23, 1992.

9. Lim HB., Atkinson G., Karageorghis CI., Eubank MR. Effects of differentiated music on cycling time trial, Int J Sports Med., Vol. 30(6), pp.435-442, 2009.

10. Waterhouse J., Hudson P., Edwards B. Effects of Music tempo Upon Sub-maximal Cycling Performance, Scand J Med. Sci., 2009.

11. Shaulov N., Lufi D. Music and Light during Indoor Cycling, Perfect Mot Skills, Vol. 108(2), pp.597-607, 2009.

12. Yamashita S., Iwai K., Akimoto T., Sugawara J., Kono I. Effects of Music during Exercise on RPE, Heart Rate Autonomic Nervous System, J Sports Med Phys Fitness, Vol. 46(3), pp.425-430.

13. Macone D., Baldari C., Zelli A. Gudetti L., Music and Physical Activity in Psychological Well-Being, Perfect Mot Skills, Vol. 103(1), pp. 285-295, 2006.

14. Karageorghis C., Jones L., Stuart DP. Psychological Effects of Music Tempi during Exercise, Int J Sports Med., Vol. 29(7), pp.613-619, 2007.

15. Dylund AK., Winnger SR., The Effects of Music Preference and Exercise Intensity on Psychological Variables, J Music Ther., Vol. 45(2), pp.114-134, 2008.

16. Widdicombe J., Fontana G., Gibson P., Workshop—Cough: Exercise, Speech and Music, Pulm Pharmacol Ther., Vol. 22(2), pp.143-147, 2009.

17. Brownley K.A., McMurray R.G., Hackney A.C. Effect Effects of Music on Physiological Affective responses to Graded Treadmill Exercise in Trained and Untrained Runners, Int. J of Psychophysiology,  Vol.19(3), pp.193-201, 1995.

18. Elliot D., Carr S., Savage D. Effects of Motivational Music on Work Output and Affective Responses during Sub-Maximal Cycling of a Standardized Perceived Intensity, Journal of Sport Behavior, Vol. 27, 2004

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: